Các phi hành gia phải trải qua nhiều thay đổi về sinh lý và tâm lý khi ở trong môi trường vi trọng lực trong thời gian dài.
Phi hành gia NASA Frank Rubio đã trở về Trái đất vào ngày 27/9 sau 371 ngày trên vũ trụ. Đầu năm nay, người đàn ông 47 tuổi này đã phá kỷ lục về thời gian ở lại vũ trụ lâu nhất của một phi hành gia Hoa Kỳ sau khi nhiệm vụ đầu tiên kéo dài sáu tháng của anh trên Trạm vũ trụ quốc tế được kéo dài thêm sáu tháng. Rubio và các cộng sự đã hạ cánh xuống phía đông nam Dzhekazgan ở Kazakhstan lúc 18h17 giờ Hà Nội ngày 27/9, theo NASA.
Trong lần xuất hiện vào tháng 8 trên “Good Morning America”, Rubio chia sẻ rằng khi anh trở lại, đội ngũ y tế sẽ kiểm tra sức khỏe của anh. Anh ấy sẽ mất một thời gian để điều chỉnh lại lực hấp dẫn của Trái đất và điều chỉnh thăng bằng cho các hoạt động hàng ngày, chẳng hạn như đi bộ và đứng thẳng.
Có thể bạn quan tâm chuyển nhà trọn gói quận Củ Chi
Tiến sĩ Jennifer Fogarty, giám đốc khoa học của Viện Sức khỏe Vũ trụ tại Đại học Y Baylor, cho biết những thay đổi lớn nhất về xương và cơ xảy ra trong hai tháng đầu tiên của sứ mệnh và sau đó ổn định. Một trong những vấn đề mà các phi hành gia thường gặp phải khi trở về Trái đất là những thách thức về tiền đình, đó là cách cơ thể duy trì cảm giác về vị trí và sự cân bằng khi trọng lực thay đổi.
Fogarty giải thích: “Làm thế nào để bạn phối hợp một hành động như đi bộ và sau đó giữ thăng bằng? Khi bạn kết hợp cả hai, nó có thể tạo ra một số tình huống nguy hiểm. Nguy hiểm”. Nhiệm vụ càng dài thì thích ứng với hoàn cảnh càng lâu, nhiệm vụ 4-6 tháng cần thời gian hồi phục là 2-3 ngày, nhiệm vụ dài hơn chắc chắn sẽ cần nhiều thời gian hơn, thời gian thích ứng lâu hơn.
Ngoài ra, do môi trường vi trọng lực không có trọng lượng nên máu và dịch não tủy thường di chuyển từ nơi thấp lên phía dưới lên đầu và mắt, gây ra những thay đổi về cấu trúc của mắt và não. Đó là một hiện tượng liên quan đến chuyến bay vũ trụ được gọi là hội chứng thần kinh-mắt, trong đó các phi hành gia bay trong thời gian dài gặp phải những thay đổi bao gồm sưng não, sưng mắt và mờ mắt.
Tiến sĩ Michael Decker, đồng giám đốc trung tâm cho biết: “Khi chúng ta đứng lên, mạch máu của chúng ta có các van ngăn máu chảy ngược lại, nhưng trong điều kiện không trọng lực, có rất nhiều chất lỏng được truyền từ cơ thể lên đầu”. Sinh lý học hàng không vũ trụ tại Trường Y thuộc Đại học Case Western Reserve giải thích. “Một số áp lực nội sọ tăng lên có thể ảnh hưởng đến mắt, gây suy giảm thị lực. Đôi khi, khi phi hành gia hạ cánh, tình trạng suy giảm thị lực là không thể phục hồi.”
Xem thêm vật tư thiết bị bình dương
Có nhiều tác động tâm lý và thể chất khác khi ở trong một môi trường khép kín, biệt lập trong một thời gian dài. Nghiên cứu cho thấy môi trường này có thể dẫn đến thay đổi hành vi và dẫn đến mệt mỏi, căng thẳng và mất ngủ. Theo Fogarty, hệ thống miễn dịch cũng thay đổi theo thời gian do căng thẳng mãn tính. Vì vậy, điều quan trọng là tạo ra môi trường lành mạnh nhất có thể cho các phi hành gia đang làm nhiệm vụ.
Các nhà khoa học sẽ nghiên cứu xem Rubio có bất kỳ thay đổi nào về gen hay không, bao gồm cả những thay đổi liên quan đến hệ thống miễn dịch, giống như những thay đổi mà phi hành gia Scott Kelly đã trải qua khi ông trải qua 340 ngày trên vũ trụ từ năm 2015 đến năm 2016. Theo Decker, 90% những thay đổi diễn ra vài tháng sau khi Kelly quay trở lại Trái đất. Dù môi trường không gian rất khắc nghiệt nhưng những thay đổi mà các phi hành gia gặp phải vẫn được dự đoán trước và NASA luôn đảm bảo họ được chuẩn bị đầy đủ trước khi bay vào vũ trụ.
