Severodonetsk và Lysychansk, hai thành phố nằm đối diện qua sông Donets, trở thành mục tiêu pháo kích không ngừng của lực lượng Nga suốt nhiều tuần qua.
Để di chuyển qua vài dãy phố tại Lysychansk, những người lính Ukraine đạp thốc ga để chiếc SUV lao đi với tốc độ chóng mặt. Chiếc xe phanh gấp ở mỗi góc cua, lao vào các khoảng sân giữa các khu nhà, rồi nhanh chóng tìm địa điểm an toàn tiếp theo để lao tới.
“Chỉ cần nhìn thấy chúng tôi, pháo binh Nga sẽ khai hỏa”, đại tá Yuriy Vashchuk giải thích lý do phải di chuyển thật nhanh trên đường phố. “Không nơi nào trong thành phố này an toàn”.
Ông đang đóng quân tại Lysychansk, thành phố nằm đối diện với Severodonetsk qua sông Donets, địa điểm chứng kiến giao tranh ác liệt suốt nhiều tuần qua ở miền đông Ukraine.
Trên những ngọn đồi nhìn sang Severodonetsk, hàng chục đám cháy bốc lên là minh chứng cho nhiều tuần giao tranh ác liệt. Những đám cháy đó xuất phát từ những chiếc xe bị trúng đạn pháo Nga khi tìm cách di chuyển qua tuyến đường tiếp tế duy nhất từ Lysychansk sang Severodonetsk. Cứ vài phút, tiếng nổ của đạn pháo lại vang lên.
Hai thành phố “song sinh” ở hai bên bờ sông Donets đã trở thành “rốn hỏa lực” trong nhiều tuần giao tranh dữ dội ở chiến trường miền đông, nơi lực lượng Nga đang tận dụng tối đa ưu thế pháo binh của mình để tìm cách đè bẹp sức kháng cự của quân đội Ukraine. Tổng thống Volodymyr Zelensky gần đây gọi chúng là “thành phố chết”.
Giới chức Ukraine cho rằng mục tiêu của Nga rất rõ ràng: kiểm soát hai thành phố bằng mọi giá, ngay cả khi phải san phẳng chúng thành bình địa, để có thể tiếp tục tiến quân về hướng tây.
Tuy nhiên, chiến lược phòng thủ của Ukraine lại chưa rõ ràng, thậm chí rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan giữa lựa chọn cố thủ hay rút lui khỏi Severodonetsk. Giới phân tích cho rằng Severodonetsk giờ đây không còn nhiều ý nghĩa về mặt quân sự và việc lực lượng Ukraine cố thủ ở đây có nguy cơ tạo ra một Mariupol thứ hai.
Tổng thống Zelensky gần đây không loại trừ phương án rút quân khỏi Severodonetsk. Nhưng đến tối 8/6, ông lại nhấn mạnh tầm quan trọng của thành phố, cho rằng đây là nơi định đoạt xung đột ở miền đông.
“Theo nhiều cách, số phận của Donbass được định đoạt ở đây”, ông nói. “Đây là một trận chiến rất khốc liệt và khó khăn. Có lẽ là một trong trong những khó khăn lớn nhất trong suốt cuộc chiến này”.
Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksiy Reznikov hôm 9/6 đưa ra lời kêu gọi khẩn thiết về hỗ trợ vũ khí nhiều hơn từ phương Tây. “Chúng tôi đã chứng minh rằng chúng tôi không sợ lực lượng Nga. Nhưng là một quốc gia, chúng tôi không thể để mất những người con ưu tú của mình”, ông nói.
Ông cảnh báo mỗi ngày có khoảng 100 lính Ukraine thiệt mạng mỗi ngày trong giao tranh ở miền đông, trong khi cố vấn của Tổng thống Ukraine nói rằng thương vong của quân đội nước này khoảng 100-200 người.
Quân đội và chính phủ Ukraine không che giấu những thách thức mà họ phải đối mặt ở miền đông sau hơn ba tháng xung đột quân sự với Nga. Báo cáo chiến sự hàng ngày của Kiev nêu lên tổn thất trước lực lượng Nga, một chiến thuật có lẽ nhằm làm tăng thêm cảm giác cấp bách cho các lời kêu gọi của họ về vũ khí hạng nặng phương Tây.
Giao tranh ở Severodonetsk đã trở thành cuộc giành giật đẫm máu từng ngôi nhà, góc phố giữa lực lượng Nga và Ukraine, dù Oleksiy Arestovych, cố vấn của Tổng thống Zelensky, nói rằng Nga có thể đã rút một phần quân để chuẩn bị cho các đợt tấn công bằng pháo binh tiếp theo.
Bị bao vây từ ba mặt, con đường tiếp tế duy nhất của lực lượng Ukraine ở Severodonetsk là một cây cầu bắc qua sông Donets. Hai cây cầu khác đã bị phá hủy trong các cuộc giao tranh trước đó.
Bờ tây sông Donets là thành phố Lysychansk, nơi có địa hình cao hơn và được xem là vị trí phòng thủ có lợi hơn cho lực lượng Ukraine. Tuy nhiên, thành phố này cũng gần như trống rỗng, đổ nát khi liên tục hứng đạn pháo từ bên kia sông.
Cách đó vài km về phía tây, một trận chiến khác đang diễn ra ác liệt không kém, khi lực lượng Nga tìm cách cắt tuyến đường tiếp tế, bao vây hai thành phố. Hai lực lượng liên tục đấu pháo với nhau, nhưng Nga đến nay vẫn chiếm ưu thế.
Một mê cung những con đường vùng nông thôn giờ là lối đi duy nhất đối với lực lượng Ukraine. Tại một cánh đồng cách đường vài trăm mét hôm 8/6, một chiếc xe quân sự Ukraine bốc cháy và tạo ra cột khói đen sau khi trúng pháo kích.
“Lực lượng Nga đang cố tạo ra một gọng kìm vây hãm tất cả binh sĩ bên trong và tiêu diệt họ”, Mariana Bezugla, phó chủ tịch Ủy ban Tình báo, Quốc phòng và An ninh tại Hạ viện Ukraine, nói.
Bà Bezugla cho hay vài nghìn lính Ukraine đã được triển khai trong khu vực có nguy cơ bị Nga bao vây. Những người lính này vẫn đang chờ vũ khí hạng nặng từ phương Tây đến được tay họ.
Số vũ khí mà phương Tây cam kết cung cấp cho Ukraine ngày càng tăng, nhưng không thể nhanh chóng đưa tới chiến trường. Ba Lan hứa gửi thêm xe tăng và xe bọc thép. Na Uy gửi pháo tự hành cùng với phụ tùng thay thế và đạn dược. Mỹ và đồng minh gửi lựu pháo. Đầu tháng này, Mỹ và Anh cam kết chuyển pháo phản lực tiên tiến, những thứ mà Ukraine nói họ cần để tấn công mục tiêu Nga từ xa.
Nhưng không rõ bao nhiêu trong số đó đã đến được tay những người lính Ukraine ở chiến trường và liệu chúng có đủ hay không.
“Tôi không thể nói tôi hài lòng với tốc độ và số lượng vũ khí được viện trợ. Hoàn toàn không”, Bộ trưởng Quốc phòng Reznikov nói. “Nhưng tôi vẫn vô cùng biết ơn các nước đã hỗ trợ chúng tôi”.
Bà Bezugla cũng bày tỏ biết ơn với các nước hỗ trợ Ukraine. “Nhưng tôi vẫn không hiểu tại sao họ chỉ giúp đỡ với số lượng đủ giúp Ukraine tồn tại chứ không thể giành chiến thắng. Nó khiến tôi lo lắng. Người dân Ukraine đang chết dần mỗi ngày”, bà nói.
Ngoài cánh đồng lúa mì, một dấu hiệu cho thấy Ukraine thật sự cần thêm viện trợ bổ sung là tàn tích của những vũ khí phương Tây được đưa tới trước đó. Một khẩu lựu pháo M777 của Mỹ, từng được kỳ vọng sẽ thay đổi cục diện chiến trường, đã trúng đòn tập kích của pháo binh Nga, nổ tung thành nhiều mảnh kim loại cháy đen
